Związkowe ABC


Co to jest związek zawodowy?

Jest to samorządna organizacja zrzeszająca pracowników chcących współdziałać na rzecz zwiększenia przestrzegania praw pracowniczych i poprawy warunków socjalno-bytowych oraz obrony godności ludzi pracy. 
Podstawowymi aktami regulującymi działalność związku zawodowego jest Ustawa o związkach zawodowych z dnia 23 maja 1991 r. (Dz.U. z dn. 26 czerwca 1991 r.) oraz Statut NSZZ „Solidarność”. Prawem międzynarodowym, traktującym o związkach zawodowych, są konwencje nr 87 i 98 Międzynarodowej Organizacji Pracy. 

Jak zostać związkowcem?

Członkiem związku może zostać osoba zatrudniona na umowę o pracę, osoby wykonujące pracę zarobkową (pracownik zatrudniony na umowę o pracę, osoby świadczące pracę za wynagrodzeniem na innej podstawie niż umowa o pracę),osoby nie pracujące zarobkowo (wolontariusze, stażyści, inne osoby wykonujące pracę bez wynagrodzenia) zatrudnieni na podstawie umowy agencyjnej, bezrobotni, emeryci i renciści. 
Osoby takie stają się członkami związku po złożeniu wypełnionej deklaracji członkowskiej w organizacji związkowej działającej u danego pracodawcy. Organizacja przyjmuje nowe osoby stosowną uchwałą, w terminie do 30 dni od otrzymania dokumentu.


Jakie prawa posiada członek NSZZ „Solidarność”?

Osoby zrzeszone w NSZZ „Solidarność”:
  • mogą liczyć na wsparcie w zakresie obrony swoich praw wobec pracodawcy oraz pomoc w przypadku pozostawania bez pracy w związku z prowadzoną działalnością związkową.
  • mają prawo kandydować do władz związku oraz je wybierać.
  • mogą liczyć na pomoc w sytuacjach losowych, niesprawiedliwego traktowania, dyskryminacji, przemocy.
  • mogą korzystać z pomocy prawników i ekspertów związkowych w sprawach dotyczących prawa pracy są informowani o decyzjach podjętych przez związek oraz innych rozpoczętych przez niego działaniach.
  • mają wgląd w dokumentację dotyczącą jego osoby oraz prawo uczestnictwa w zebraniach, na których podejmowane są dotyczące go decyzje.
  • mogą występować z wnioskami do władz związku.

Jakie są obowiązki członka NSZZ „Solidarność?

Związkowiec ma obowiązek przestrzegania prawa związkowego (statut), uczestniczenia w zebraniach związku, do którego należy. 

Obowiązkiem jest regularne opłacanie składek członkowskich. 

Członkostwo w NSZZ „Solidarność” wymaga również uczestniczenia w życiu związkowym, wszelkich akcjach organizowanych przez związek oraz nie podejmowania żadnych działań naruszających dobre imię związku. 


Kto sprawuje władzę w związku? 

W związku wyróżniamy władzę stanowiącą, wykonawczą oraz kontrolną. 
Władza stanowiąca jest najwyższą władzą związku. Do niej należy podejmowanie uchwał i decyzji wiążących pozostałe szczeble władzy oraz wybór pozostałych władz danej jednostki organizacyjnej związku. 
W przypadku Regionu władzą stanowiącą jest Walne Zebranie Delegatów Regionu a jeśli chodzi o podstawowe jednostki organizacyjne władzą tą są odpowiednio zakładowe lub międzyzakładowe zebranie członków lub delegatów. 

Władza wykonawcza kieruje działalnością jednostki organizacyjnej związku oraz reprezentuje ją na zewnątrz. Podejmuje uchwały i decyzje wiążące władze jednostek podrzędnych, dokonuje rejestracji organizacji podrzędnych oraz nadzoruje ich działalność. Władza wykonawcza jest również odpowiedzialna za politykę finansową jednostki. 
W regionie władzą wykonawczą jest Zarząd Regionu a w organizacjach podstawowych Komisja Zakładowa lub Międzyzakładowa. 

Władza kontrolna sprawuje nadzór nad władzą wykonawczą danej jednostki w zakresie działalności finansowej oraz zgodności jej innych działań z postanowieniami Statutu i pozostałymi przepisami prawa wewnątrzzwiązkowego. 
Władzą kontrolną w regionie jest Regionalna Komisja Rewizyjna, a w podstawowej jednostce związkowej Zakładowa lub Międzyzakładowa Komisja Rewizyjna.

Jak długo trwa kadencja władz związkowych? 

Kadencja władz związku trwa 4 lata. Rozpoczyna się od pierwszego posiedzenia nowo wybranej władzy, które jednocześnie jest oznaką zakończenia starej kadencji. 

Ile wynosi składka członkowska? 

Wysokość miesięcznej składki wynosi ona 0,82 % miesięcznych przychodów z uwzględnieniem dodatków płacowych oraz pobieranych zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego. 
W przypadku członków otrzymujących dochody z innego źródła niż stosunek pracy składka wynosi 8 zł przy dochodzie do 1000 zł lub 8 zł plus 1 zł na każde 100 zł powyżej 1000 zł dochodu. 
Emeryci i renciści zrzeszeni w NSZZ „Solidarność” płacą 2 zł w przypadku świadczenia do 500 zł. Gdy świadczenie przekracza 500 zł składka wynosi 2 zł plus 0,50 zł na każde 100 zł powyżej określonego poziomu świadczenia. 


Jak są dzielone wpływy ze składek?

 60 % środków otrzymanych ze składek pozostaje do dyspozycji organizacji związkowej natomiast 40 % przekazywanych jest dla Zarządu Regionu (obsługa prawna)
 
Kto może zostać objęty szczególną ochroną stosunku pracy? 

Szczególną ochroną stosunku pracy zostają objęci związkowcy wskazani w uchwale podjętej przez zarząd organizacji związkowej. Zwykle są to osoby uprawnione do reprezentowania organizacji wobec pracodawcy lub członkowie zarządu organizacji związkowej. 

Szczególną ochroną objęte jest wypowiedzenie stosunku pracy, rozwiązanie stosunku pracy, wypowiedzenia warunków pracy lub płacy oraz jednostronna zmiana warunków pracy lub płacy na niekorzyść pracownika. 

Po jego zakończeniu ochrona przedłuża się jeszcze na okres odpowiadający połowie czasu określonego w uchwale, jednak nie dłużej niż 1 rok..